Irak

Irak werd in 2003 binnengevallen door een internationale coalitiemacht. De inval leidde tot de val van het regime van Saddam Hoessein, maar verscheurde het land volgens sektarische lijnen. Het vertrek van de laatste Amerikaanse troepen in 2011 markeerde officieel het einde van de oorlog, maar Irak bleef onveilig door bedreigingen van binnenlandse milities.

Islamitische Staat (IS) 

Ondertussen brak in 2011 de burgeroorlog in Syrië uit, wat verder bijdroeg aan de spanningen in de regio. IS profiteerde van deze spanning en begon aan een opmars. In rap tempo nam ze Iraakse steden in en riep ze een kalifaat uit in delen van Irak en Syrië. Vele honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht uit angst voor de lijfstraffen, vervolgingen en gedwongen bekeringen.

Afschrikwekkende methodes

Langzaam wonnen het Iraakse leger en haar coalitietroepen terrein op IS, en in 2017 werd IS verdreven uit Irak. Maar IS bood weerstand met afschrikwekkende methodes. Burgers werden gebruikt als menselijk schild en vluchten werd ontmoedigd door middel van boobytraps en scherpschutters. Mensen zijn nog steeds niet veilig. Hun dorpen en steden liggen bezaaid met boobytraps en mijnen van IS.

Ruim 11 miljoen mensen in Irak hebben dringend hulp nodig, waarvan ongeveer de helft nog kind is. Hierbij gaat het veelal om mensen die geen toegang hebben tot basisvoorzieningen zoals water en voedsel, gezondheidszorg off een dak boven hun hoofd.

Families vluchten gemiddeld 3 keer voordat ze een plek vinden om te blijven. In eerste instantie zoeken Irakezen op eigen kracht onderdak in dorpen en steden, in gastgemeenschappen. Pas als ze niet anders kunnen, gaan ze naar vluchtelingenkampen. Gastgemeenschappen hebben veel ontheemden verwelkomd, maar worden overrompeld door de intensiteit, schaal en complexiteit van de crisis. Vooral in de Koerdische regio van Irak is dat te zien aan de hoge werkloosheid en de verslechtering van publieke voorzieningen.

Ontheemde kinderen 

Naar schatting zullen in 2019 zo’n 2,1 miljoen kinderen risico lopen op serieuze schendingen van hun rechten, o.a. door discriminatie, huiselijk geweld, kinderarbeid en seksueel geweld. Getraumatiseerde kinderen zitten opeengepakt in overvolle klaslokalen of werken op straat om hun ouders te helpen in het levensonderhoud. Vooral meisjes zijn kwetsbaar, onder andere voor misbruik en uithuwelijking op jonge leeftijd.

Syrische vluchtelingen 

In Irak zijn ruim een kwart miljoen Syrische vluchtelingen, op de vlucht voor de oorlog in eigen land. De meeste van hen zijn van Koerdische afkomst. Sommigen verblijven er al jaren, maar hebben moeite om een plek op de arbeidsmarkt te vinden, zonder vooruitzicht op terugkeer naar eigen land en krijgen te kampen met obstakels om verder te integreren in Irak. Hoewel Syrische vluchtelingen in eerste instantie op relatief welkome wijze werden ontvangen in Irak, wordt nu ook veel aandacht gericht op Irakese ontheemden en kunnen hulporganisaties steeds minder hulp bieden.

Stichting Vluchteling heeft een lange geschiedenis van hulpverlening in Irak. Bij het uitbreken van de Irakoorlog in 1992 boden we al noodhulp en hulp bij wederopbouw. Samen met onze partner het IRC verlenen we sinds 2003 noodhulp aan vluchtelingen en ontheemden. Sinds 2017 werken we ook samen met de lokale organisatie Yazda.

• We bieden medische zorg, onderwijs, casemanagement en psychosociale zorg voor mensen die hebben moeten vluchten vanwege oorlog of vervolging,
• We bieden medische zorg en medicijnen middels een mobiele kliniek die afgelegen en moeilijk te bereiken dorpen en gemeenschappen bereikt,
• We bieden gespecialiseerde zorg aan IS slachtoffers die recent zijn vrijgekomen zoals psychosociale zorg, financiële ondersteuning en hulp bij het verkrijgen van officiële documentatie,
• We verbeteren de toegang tot onderwijs.

Ondanks het einde van het conflict met IS, hebben ruim 11  miljoen mensen in Irak humanitaire hulp nodig. Samen met onze partners het IRC en de lokale organisatie Yazda zullen we ons daarom inzetten voor hun bescherming, onderwijs en economisch welzijn. Dit betekent concreet dat we ons sterk maken voor:

Bescherming 

• Juridische advies over rechten aan mensen in gevaar

• Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes 

• Helpen met het verkrijgen van officiële documenten

Gezondheid 

• Psychosociale zorg en traumaverwerking

Onderwijs 

• Beter onderwijs voor Iraakse en Syrische vluchtelingenkinderen