Irak

Irak werd in 2003 binnengevallen door een internationale coalitiemacht. De inval leidde tot de val van het regime van Saddam Hoessein, maar verscheurde het land volgens sektarische lijnen. Het vertrek van de laatste Amerikaanse troepen in 2011 markeerde officieel het einde van de oorlog, maar Irak bleef onveilig door bedreigingen van binnenlandse milities.

Islamitische Staat (IS) 

Ondertussen brak in 2011 de burgeroorlog in Syrië uit, wat verder bijdroeg aan de spanningen in de regio. IS profiteerde van deze spanning en begon aan een opmars. In rap tempo nam ze Iraakse steden in en riep ze een kalifaat uit in delen van Irak en Syrië. Velen honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht uit angst voor de lijfstraffen, vervolgingen en gedwongen bekeringen.

Afschrikwekkende methodes

Langzaam wonnen het Iraakse leger en haar coalitietroepen terrein op IS, en in 2017 werd IS verdreven uit Irak. Maar IS bood weerstand met afschrikwekkende methodes. Burgers werden gebruikt als menselijk schild en vluchten werd ontmoedigd door middel van boobytraps en scherpschutters. Mensen zijn nog steeds niet veilig. Hun dorpen en steden liggen bezaaid met boobytraps en mijnen van IS.

Momenteel hebben 6,7 miljoen mensen behoefte aan humanitaire hulp, dat is 18% van de totale bevolking. Hierbij gaat het veelal om mensen die leven met voedselonzekerheid, behoefte hebben aan gezondheidszorg en voorlichting, geen goede watervoorzieningen tot hun beschikking hebben of geen dak boven hun hoofd.

Families vluchten gemiddeld 3 keer voordat ze een plek vinden om te blijven. In eerste instantie zoeken de Irakezen op eigen kracht onderdak in dorpen en steden, in gastgemeenschappen. Pas als ze niet anders kunnen, gaan ze naar vluchtelingenkampen. Gastgemeenschappen hebben veel ontheemden verwelkomd, maar worden overrompeld door de intensiteit, schaal en complexiteit van de crisis. Vooral in de Koerdische regio van Irak is dat te zien aan de hoge hoeveelheid werkloosheid en de verslechtering van publieke voorzieningen.

Ontheemde kinderen 

Naar schatting zullen in 2019 zo’n 2,1 miljoen kinderen risico lopen op serieuze schendingen van hun rechten, o.a. door discriminatie, huiselijk geweld, kinderarbeid en seksueel geweld. Getraumatiseerde kinderen zitten opeengepakt in overvolle klaslokalen of werken op straat om hun ouders te helpen in het levensonderhoud. Vooral meisjes zijn kwetsbaar, onder andere voor misbruik en uithuwelijking op jonge leeftijd.

Syrische vluchtelingen 

In Irak zijn ruim een kwart miljoen Syrische vluchtelingen, op de vlucht voor de burgeroorlog in eigen land. De meeste van hen zijn van Koerdische afkomst. Sommigen verblijven er al jaren, maar hebben moeite om een plek op de arbeidsmarkt te vinden, zonder vooruitzicht op terugkeer naar eigen land en krijgen te kampen met obstakels die belemmeringen vormen om verder te integreren in Irak. Hoewel Syrische vluchtelingen in eerste instantie op relatief welkome wijze werden ontvangen in Irak, wordt nu ook veel aandacht gericht op Irakese ontheemden en kunnen hulporganisaties steeds minder hulp bieden.

Stichting Vluchteling heeft een lange geschiedenis van hulpverlening in Irak. Bij het uitbreken van de Irakoorlog in 1992 boden we al noodhulp en hulp bij wederopbouw. Samen met onze vaste partner het IRC verlenen we sinds 2003 noodhulp aan vluchtelingen en ontheemden. We dragen bij aan het IRC-hulpprogramma voor heel Irak, waarmee we in 2016 samen 119.000 mensen konden helpen.

• We geven cashhulp en delen noodhulpgoederen uit. Zo krijgen mensen warme dekens, kookmateriaal of slaapmatten.

• We bieden gespecialiseerde zorg aan ontheemden vrouwen en meisjes en slachtoffers van seksueel geweld.

• Daarnaast ruimen we in Irak onontplofte explosieven en mijnen. Dit doen we samen met onze partner de Mines Advisory Group (MAG).

Ondanks het einde van het conflict met IS in 2017, hebben zo'n 8,7 miljoen mensen in Irak humanitaire hulp nodig. Samen met onze partners het IRC en de MAG zullen we ons daarom inzetten voor hun bescherming, onderwijs en economisch welzijn. Dit betekent concreet dat we ons sterk maken voor:

Bescherming 

• Ontmijning (in samenwerking met onze partner MAG) 
• Juridische hulp aan mensen in gevaar 
• Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes  
• Onderdak voor en bescherming van gemarginaliseerde groepen 
• Lobby bij beleidsmakers en donoren voor de bescherming van vluchtelingen en ontheemden

Gezondheid 

• Psychosociale hulp voor getraumatiseerde mensen 

Onderwijs 

• Meer en beter onderwijs voor Iraakse en Syrische kinderen 

Economisch welzijn 

• Cashhulp voor kwetsbare en ontheemde families 
• Hulp bij het vinden van (legaal) werk 

Hierbij zullen we continu ons best doen om mensen zo snel en effectief mogelijk te helpen. We zullen luisteren naar hun zorgen en onze hulpactiviteiten daarop aanpassen.