Uitgelegd: 4 feiten over een hongersnood

Een hongersnood is te voorkomen en is zeker geen nieuw fenomeen. Hoe komt het dan dat hongersnoden nog steeds voorkomen vandaag de dag? Het is tijd om dit probleem eens onder de loep te nemen. Weet jij hoe het echt zit? Lees hier 4 feiten over hongersnood:

Feit 1: hongersnood heeft niets te maken met de hoeveelheid monden die gevoed moeten worden.

Veel mensen denken dat een hongersnood te maken heeft met overpopulatie. Dit misverstand gaat terug naar een essay uit 1798 waarin de Engelse filosoof Thomas Malthus stelt dat de groei van de populatie uiteindelijk de beschikbare voorzieningen voorbijstreeft. Hij schreef: ‘Dit zal leiden tot een gigantische hongersnood waarbij het aantal mensen weer gelijkgesteld zal worden aan de hoeveelheid voedsel die beschikbaar is op de wereld.’

De realiteit is vele malen gecompliceerder en valt of staat bij het aanpakken van echte oorzaken van een hongersnood: conflict en droogte. De oplossing voor een hongersnood heeft onder meer te maken met ‘vroeg’ actie ondernemen – nog voordat een officiële hongersnood is uitgeroepen.

Feit 2: hongersnood is niet altijd het gevolg van een natuurramp.

Het gaat niet goed met het terugdringen van honger in de wereld. In Soedan heeft de oorlog geleid tot een officiële hongersnood. En volgens de VN dreigt hongersnood voor de hele bevolking van ruim 2,1 miljoen Palestijnen.

Achter deze cijfers gaan complexe oorzaken schuil: gewapende conflicten, geopolitieke spanningen, economische onzekerheid, klimaatverandering en forse bezuinigingen op humanitaire hulp.

Hierdoor lopen een miljoen mensen het risico geconfronteerd te worden met voedselonzekerheid, acute honger en (dreigende) hongersnood.

Naar schatting hebben ruim 295 miljoen mensen in 53 landen dringend voedselhulp nodig.

De VN waarschuwt dat de komende maanden voedseltekorten waarschijnlijk erger worden in 13 landen en gebieden. Zoals in Nigeria en Jemen, waar omstandigheden worden gecreëerd voor een mogelijk nieuwe hongersnood. In Jemen vindt op dit moment een van de grootste humanitaire crises plaats met de hoogste voedselonzekerheid ter wereld. Tien jaar burgeroorlog in het land zorgt ervoor dat 17 miljoen mensen niet genoeg te eten hebben en de helft van alle kinderen ondervoed is.

In een land als Nigeria zijn in bepaalde gebieden niet genoeg medische faciliteiten en weinig voedsel. Naar schatting hebben 30 miljoen mensen in Nigeria te maken met voedseltekorten. In deze groep bevinden zich veel kinderen.

Feit 3: we moeten actie ondernemen VOORDAT een hongersnood wordt uitgeroepen.

Het waarschuwingssysteem voor hongersnoden, beter bekend als de Integrated Food Security Phase Classification (IPC), kijkt naar de drie onderstaande criteria alvorens zij een hongersnood uitroept. Deze drie criteria moeten allen van toepassing zijn, als dit het geval is dan roept de IPC een hongersnood uit (niveau 5).

Er is sprake van een hongersnood als:

• 1 op de 5 huishoudens in een bepaald gebied te maken heeft met extreme voedseltekorten.
• Meer dan 30% van de populatie acuut ondervoed is.
• Dagelijks minimaal 2 van elke 10.000 mensen sterft aan de gevolgen van honger.

Dit betekent dat tegen de tijd dat een hongersnood wordt uitgeroepen, mensen al overlijden als gevolg van honger. Voor hen is het al te laat.

Er zijn al verschillende regio’s waar op dit moment sprake is van een niveau 3 of niveau 4 situatie, waar de mensen dus dringend hulp nodig hebben. Zonder onmiddellijke actie van hulporganisaties en overheden zullen deze crises blijven toenemen naar een niveau 5 (hongersnood) en zullen er mensen blijven sterven.

Feit 4: een hongersnood gaat niet alleen over honger

Een hongersnood gaat niet alleen over mensen die (letterlijk) omkomen van de honger. Hieronder 3 andere ernstige gevolgen van een hongersnood:

• Een hongersnood verwoest de toekomst van veel kinderen. Ondervoeding is dodelijk, zeker voor jonge kinderen. De kinderen die een hongersnood overleven blijven vaak jarenlang last houden van de gevolgen. Zij zullen nooit hun volledige potentieel bereiken wat betreft ontwikkeling en gezondheid doordat zij op een cruciaal moment in hun leven te maken hebben gehad met een hongersnood.
• Een hongersnood is een voedingsbodem voor geweld en onzekerheid. Conflict dreigt waar de voorzieningen niet toereikend zijn en mensen te weinig te eten krijgen.
• Hongersnood verwoest gemeenschappen. Niet alleen geweld, onzekerheid en de ontwikkeling van kinderen hebben een impact op een gemeenschap, een hongersnood raakt iedereen, de gevolgen zijn vaak nog jarenlang voelbaar.

Een hongersnood is de rekening die we betalen voor het niet in actie komen wanneer dit nodig is.

Hongersnood in Soedan en Gaza

De situatie is het ernstigst in gebieden zoals Gaza en Soedan, waar het aantal mensen dat te maken heeft met de zwaarste vorm van voedselonzekerheid – door de VN geclassificeerd als catastrofe – meer dan verdubbelde. 

In Soedan heeft de oorlog geleid tot een officiële hongersnood. Meer dan 24 miljoen mensen hebben nauwelijks toegang tot voedsel. In Gaza is voedsel vrijwel onbereikbaar geworden sinds alle grensovergangen gesloten zijn. Volgens de VN dreigt hongersnood voor de gehele bevolking van ruim 2,1 miljoen Palestijnen.

We zijn eerder op dit punt geweest, en we kunnen voorkomen dat dit weer gebeurt, maar dan moeten we nu in actie komen – voordat het te laat is.