Uitgelegd: 4 feiten over een hongersnood

Een hongersnood is te voorkomen en is zeker geen nieuw fenomeen. Hoe komt het dan dat het vandaag de dag nog steeds voorkomt? 

Een hongersnood is te voorkomen en is zeker geen nieuw fenomeen. Hoe komt het dan dat hongersnoden nog steeds voorkomen vandaag de dag? Het is tijd om dit probleem eens onder de loep te nemen. Weet jij hoe het echt zit? Lees hier 4 feiten over hongersnood:

• Feit 1: een hongersnood heeft niets te maken met de hoeveelheid monden die gevoed moeten worden.

Veel mensen denken dat een hongersnood te maken heeft met overpopulatie. Dit misverstand gaat terug naar een essay uit 1798 waarin de Engelse filosoof Thomas Malthus stelt dat de groei van de populatie uiteindelijk de beschikbare voorzieningen voorbijstreeft. Hij schreef: ‘Dit zal leiden tot een gigantische hongersnood waarbij het aantal mensen weer gelijkgesteld zal worden aan de hoeveelheid voedsel die beschikbaar is op de wereld.’

De realiteit is vele malen gecompliceerder en valt of staat bij het aanpakken van echte oorzaken van een hongersnood: conflict en droogte. De oplossing voor een hongersnood heeft onder meer te maken met ‘vroeg’ actie ondernemen – nog voordat een officiële hongersnood is uitgeroepen.

• Feit 2: een hongersnood is niet altijd het gevolg van een natuurramp.

De hongersnood die verschillende gebieden in het oosten van Afrika vorige jaar teisterde was niet het gevolg van droogte, maar werd veroorzaakt door menselijk conflict.

Conflict en geweld in Zuid-Soedan zorgt ervoor dat er weinig eten beschikbaar is voor de mensen. Dit komt bijvoorbeeld doordat bevoorradingsroutes niet begaanbaar zijn, waardoor de prijs van voedsel sterk stijgt. Het gevolg hiervan is dat er in een land als Zuid-Soedan in bepaalde regio’s grote voedseltekorten ontstaan. In deze regio’s is de helft van de oogst vernietigd, wordt de voedseldistributie geblokkeerd en worden hulpverleners aangevallen. Dit beperkt organisaties als Stichting Vluchteling in het bieden van hulp aan mensen die dit juist hard nodig hebben.

Hierdoor lopen een miljoen mensen het risico geconfronteerd te worden met hongersnood en nog eens 5.4 miljoen mensen hebben te maken met beperkte voedselzekerheid.

Naar schatting hebben 3,9 miljoen mensen in 6 provincies in het noordoosten van Nigeria te maken met voedseltekorten. In deze groep bevinden zich ruim 2,9 miljoen kinderen.

Buiten het oosten van Afrika hebben conflicten in Nigeria en Jemen ook de omstandigheden gecreëerd voor een mogelijk nieuwe hongersnood. In Jemen vindt op dit moment een van de grootste humanitaire crises plaats met de hoogste voedselonzekerheid ter wereld. De voortdurende burgeroorlog in het land zorgt ervoor dat bijna 8 miljoen mensen met een dreigende hongersnood te maken hebben met weinig tot geen toegang tot schoon drinkwater en voedsel.

In een land als Nigeria zijn in bepaalde gebieden niet genoeg medische faciliteiten en weinig voedsel. Naar schatting hebben 3,9 miljoen mensen in 6 provincies in het noordoosten van Nigeria te maken met voedseltekorten. In deze groep bevinden zich ruim 2,9 miljoen kinderen.

• Feit 3: we moeten actie ondernemen VOORDAT een hongersnood wordt uitgeroepen.

Het waarschuwingssysteem voor hongersnoden, beter bekend als de Integrated Food Security Phase Classification (IPC), kijkt naar de drie onderstaande criteria alvorens zij een hongersnood uitroept. Deze drie criteria moeten allen van toepassing zijn, als dit het geval is dan roept de IPC een hongersnood uit (niveau 5).

Er is sprake van een hongersnood als:

• 1 op de 5 huishoudens in een bepaald gebied te maken heeft met extreme voedseltekorten.
• Meer dan 30% van de populatie acuut ondervoed is.
• Dagelijks minimaal 2 van elke 10.000 mensen sterft aan de gevolgen van honger.

Dit betekent dat tegen de tijd dat een hongersnood wordt uitgeroepen, mensen al overlijden als gevolg van honger. Voor hen is het al te laat.

Er zijn al verschillende regio’s waar op dit moment sprake is van een niveau 3 of niveau 4 situatie, waar de mensen dus dringend hulp nodig hebben. Zonder onmiddellijke actie van hulporganisaties en overheden zullen deze crises blijven toenemen naar een niveau 5 (hongersnood) en zullen er mensen blijven sterven.

• Feit 4: een hongersnood gaat niet alleen over honger

Een hongersnood gaat niet alleen over mensen die (letterlijk) omkomen van de honger. Hieronder 3 andere ernstige gevolgen van een hongersnood:

• Een hongersnood verwoest de toekomst van veel kinderen. Ondervoeding is dodelijk, zeker voor jonge kinderen. De kinderen die een hongersnood overleven blijven vaak jarenlang last houden van de gevolgen. Zij zullen nooit hun volledige potentieel bereiken wat betreft ontwikkeling en gezondheid doordat zij op een cruciaal moment in hun leven te maken hebben gehad met een hongersnood.
• Een hongersnood is een voedingsbodem voor geweld en onzekerheid. Conflict dreigt waar de voorzieningen niet toereikend zijn en mensen te weinig te eten krijgen.
• Hongersnood verwoest gemeenschappen. Niet alleen geweld, onzekerheid en de ontwikkeling van kinderen hebben een impact op een gemeenschap, een hongersnood raakt iedereen, de gevolgen zijn vaak nog jarenlang voelbaar.

Een hongersnood is de rekening die we betalen voor het niet in actie komen wanneer dit nodig is.

De hongersnood in Somalië, 2011

Misschien herinner je je de hongersnood in Somalië in 2011. De internationale gemeenschap was te langzaam met haar reactie en meer dan een kwart miljoen mensen vonden onnodig de dood, de helft hiervan nog voordat de hongersnood was uitgeroepen. Een hongersnood is de rekening die we betalen voor het niet in actie komen wanneer dit nodig is. We zijn eerder op dit punt geweest, en we kunnen voorkomen dat dit weer gebeurt, maar dan moeten we nu in actie komen – voordat het te laat is.

We zijn eerder op dit punt geweest, en we kunnen voorkomen dat dit weer gebeurt, maar dan moeten we nu in actie komen – voordat het te laat is.