'Nederland moet internationaal het voortouw nemen bij traumaverwerking van Jezidi's', dat zegt Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling, die momenteel een bezoek aan deze zwaar misbruikte minderheidsgroep in het noorden van Irak afrondt.
Ceelen: 'De internationale gemeenschap heeft Jezidi's tot nu toe schaamteloos in de steek gelaten.' Zij was de afgelopen week in het noorden van Irak en sprak er met vele Jezidi-slachtoffers van IS, vooral mannen, vrouwen en kinderen die jarenlang in gevangenschap hebben geleefd, misbruikt, en verhandeld als seksslavinnen.
Jezidi familie weer herenigd na jarenlang gevangenschap door IS. Gefotografeerd door Eddy van Wessel, juli 2019 in Noord Irak.
Ceelen is aangeslagen van de gesprekken die zij voerde met Jezidi's. Zij sprak ondermeer met de 17-jarige Samira, Jezidi, niet ver van Duhok, in het noorden van Irak, die een tatoeage op haar arm laat zien: 'Er staat rust zacht, mijn lieve Ali', zegt Samira. Om haar hals hangt een kettinkje met dezelfde naam. Ali is de oudere broer van Samira. Als hij nog leeft, is hij nu 23 jaar. 'Maar veel hoop dat Ali nog onder ons is,' zegt Ceelen, 'is er niet.' In 2014 werd hij, met zijn hele familie, door IS ontvoerd, en later gescheiden van zijn verwanten.
Ceelen heeft korte dagboeknotities geschreven de afgelopen dagen.
'De hulpverlening aan de overlevenden van het geweld van IS schiet nog altijd ernstig tekort. Er is bijvoorbeeld nauwelijks psychische ondersteuning voor de zwaar getraumatiseerde leden van deze minderheidsgroepering. Vele duizenden Jezidi’s werden ontvoerd, verkracht, tot slaaf gemaakt en vermoord,' zegt Ceelen. Stichting Vluchteling zal de hulp aan Jezidi's de komende tijd opschroeven, en meer middelen mobiliseren om er de noden te lenigen en pijn te verzachten.
Ceelen: 'In kampen is het uitzichtloos, er is kinderarbeid, uitbuiting, en nauwelijks onderwijs, er is niet of nauwelijks electriciteit, geen schoon water, en het is er harstikke heet. Jezidi's kunnen niet terug, omdat er niks meer is, de oorlog heeft alles verwoest, en het is er ook onveilig, met de talloze strijdende partijen in het noorden van Irak, onontploft oorlogstuig, geen voorzieningen, en bovendien voor heel veel Jezidi's is het een zwaar getraumatiseerde plek.' 'Kwetsbaarder dan dit,' zegt Ceelen, 'wordt een bevolkingsgroep niet'. 'Steek je hand uit naar deze mensen, ze worden zwaar gediscrimineerd in Irak, voor werk, voor alles', aldus Ceelen.
'De trauma's van deze Jezidi's zijn diep en gelaagd, en de zorg die er is, schiet schromelijk tekort,' aldus Ceelen. Na de zomer organiseert Nederland de eerste internationale conferentie over geestelijke gezondheidszorg. 'Op die conferentie zou Nederland het voortouw moeten nemen bij het opzetten van speciale programma's voor traumabegeleiding van Jezidi's', zegt Stichting Vluchteling, die daar samen met Dr Mukwege, de Congolese gynaecoloog en Nobel Vredesprijswinnaar, in het oosten van DR Congo inmiddels ruime ervaring heeft opgedaan.