"De mensen uit Mosul vertellen over hun verliezen, we zien de littekens van schotwonden"

Hamman al-Alil, Irak, 18 juli 2017 | Het lijkt nog heter te zijn dan gisteren. Buiten door de airconditioning gekoelde auto kan ik het nauwelijks uithouden. In de talloze vluchtelingenkampen is geen schaduw, de zon brandt zonder enige genade. Terwijl we met een jonge vader praten over het leven toen IS de scepter zwaaide in Mosul, trekt een oude man aan mijn mouw, hij draagt een jong kind.

'He's dying', zegt hij. Het kind hangt lusteloos in de armen van zijn opa. Bij de ziekenpost kregen ze 2 pilletjes paracetamol en een zakje ORS. Méér medicijnen zijn er niet, in het hagelnieuwe kamp dat we op weg naar Hamman al-Alil aandoen. In een mum van tijd dringt er een groep mensen om ons heen, de een vraagt om babymelk, de ander om medicijnen, de derde om een ventilator.

De acute noden zijn enorm

De bewoners van Mosul konden niets meenemen toen ze hun huis ontvluchtten. En ook die vlucht was levensgevaarlijk. IS executeert iedereen, zonder enig pardon, die ze betrappen op een poging de stad te ontsnappen. Een miljoen inwoners van Mosul wist toch te vluchten. Nu de extremisten langzaam maar zeker verdreven worden, keert de bevolking zelfs alweer terug. Zo'n 200.000 mensen zijn weer thuis, proberen het leven op te pakken. De rest zou dit oh zo graag ook willen.

We rijden door, van dorp naar dorp. De verwoesting is indrukwekkend. Onze reis gaat langs afgebrande, platgebombardeerde of door granaatinslagen gehavende huizen, van checkpoint naar checkpoint. Het zijn er minstens 30, denken we, bemand door elkaar normaliter naar het leven staande milities. Bij de provisorische pontonbrug vlak voor onze eindbestemming rijden we onszelf klem. Het verkeer kan niet meer voor- of achteruit. Woedende militairen schieten in de lucht, de sfeer is gespannen. In Hamman al-Alil gaat het leger van huis naar huis, een veegoperatie om IS sleepercells op te sporen vóór zij toe kunnen slaan. De stad is vergeven van de militairen, wapens en legervoertuigen.

De mensen uit Mosul vertellen over hun verliezen, we zien de littekens van schotwonden, we horen over de executie van geliefden, de confrontatie met het lijden van eigenlijk eenieder die we spreken is beklemmend.